Poniższy artykuł wyjaśnia czym jest kaszel oraz opisuje rolę, jaką odgrywa w organizmie człowieka. W treści zawarte są odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania przez osoby cierpiące z powodu tego objawu. Artykuł zawiera wskazówki dotyczące samodzielnego leczenia i zwraca uwagę na symptomy, których nie należy lekceważyć.

Kilka przydatnych informacji

Czym jest kaszel?

Kaszel nie jest chorobą samą w sobie, jest objawem, najczęściej chorób układu oddechowego. Powstaje na drodze odruchowej, lecz może być wywoływany dobrowolnie. Ma na celu oczyszczenie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny i ciał obcych.

Jak powstaje kaszel?

Kaszlenie powstaje na skutek podrażnienia zakończeń nerwowych dróg oddechowych przez określone substancje drażniące i uczulające. Kaszel może być również wywołany chorobą. Ciągłe kaszlenie powoduje wiele nieprzyjemnych skutków ubocznych – ból w klatce piersiowej, zmęczenie, zamroczenie oraz nietrzymanie moczu. Może zakłócić sen, kontakty towarzyskie i pracę.

Rodzaje kaszlu*1

Kaszel dzielimy na ostry, czyli trwający krócej niż 3 tygodnie, podostry trwający od 3 do 8 tygodni i przewlekły, który trwa dłużej niż 8 tygodni. Kaszel można również podzielić ze względu na obecność lub brak wykrztuszanej wydzieliny. Wyróżniamy kaszel suchy – bez odkrztuszania plwociny (flegmy) oraz kaszel mokry, czyli produktywny z obecnością plwociny. Cechy flegmy (kolor, konsystencja, zapach) stanowią dla lekarza pomoc w postawieniu diagnozy.

Przyczyny kaszlu

Kaszel ostry najczęściej powodowany jest infekcją wirusową górnych dróg oddechowych zwaną potocznie przeziębieniem. Kaszel przewlekły dotyka osoby z astmą, chorobami zatok przynosowych, płuc, palaczy tytoniu, alergików, chorych na refluks przełyku (popularny objaw to zgaga) i niewydolność serca. Nie zawsze sugeruje poważny problem związany z płucami. Kaszel może być wywoływany przez przyjmowane leki np. leki kardiologiczne. Środowisko w którym funkcjonujemy również nie jest obojętne. Stężenie pyłu w powietrzu ma bardzo ważne znaczenie i wpływa dodatnio na odruch kaszlu.

Czy kaszel jest objawem poważnej choroby?

Mimo, że kaszel często pogarsza jakość życia, rzadko zdarza się aby jego przyczyną była ciężka choroba. W większości przypadków nie wymaga leczenia i ustępuje samoistnie.

Powikłania kaszlu

Intensywny i długo utrzymujący się kaszel może być przyczyną wielu powikłań. Najczęściej obserwuje się zmęczenie kaszlem manifestujące się bólami mięśni włączonym w odruch kaszlu, bólami ścian klatki piersiowej i brzucha. Nudności i wymioty czy zaostrzenie choroby refluksowej również dotyka wiele osób. Do poważniejszych powikłań należą omdlenia spowodowane zbyt dużym ciśnieniem w klatce piersiowej podczas kaszlu i związanym z tym spadkiem rzutu serca. U osób podatnych może dojść do odmy opłucnowej czy przepukliny pachwinowej. Osoby starsze mogą skarżyć się na nietrzymanie moczu podczas kasłania.

Jak reagować?

Zachowaj spokój!

Ostry kaszel może być uciążliwy i kłopotliwy (zarówno dla ciebie jak i dla osób z twojego otoczenia) jednak zazwyczaj jest nieszkodliwy i powinien ustąpić w ciągu 4 tygodni.

Nie ma potrzeby przyjmowania antybiotyków

 

Antybiotyki nie działają na infekcje wirusowe, z którymi wiąże się objaw kaszlu. Mogą jedynie osłabiać organizm.

Czas trwania

Po przebytej infekcji suchy kaszel może trwać przez 3 do 4 tygodni, czasami dłużej. Jest to spowodowane podrażnieniem zakończeń nerwowych w drogach oddechowych. To całkowicie fizjologiczny stan i nie należy się niepokoić.

Czy trzeba przeprowadzać badania?

Zazwyczaj nie ma potrzeby przeprowadzania żadnych badań. Jeżeli jesteś zaniepokojony zgłoś się do lekarza, który zadecyduje czy jest potrzeba wdrażania diagnostyki. Pamiętaj, że farmaceuta w twojej aptece również może znać odpowiedź na interesujące cię pytania związane z kaszlem i polecić odpowiednią terapię.

Co mogę zrobić aby poczuć się lepiej?

Staraj się nie kaszleć

Chociaż jest to łatwiejsze w teorii niż w praktyce, możesz starać się kaszleć rzadziej powstrzymując kaszel. Potrzeba kaszlu może wynikać wyłącznie z naszego umysłu i nie towarzyszy innym chorobom.

Przestań palić

Palenie to jedna z najczęstszych przyczyn przewlekłego kaszlu. Rzucenie palenia lub zmniejszenie ilości wypalanych papierosów nie tylko łagodzi kaszel, lecz także korzystnie wpływa na dobrostan organizmu. Zmniejsza ryzyko zawału serca, udaru, raka płuc i innych nowotworów.

Zastosuj odpowiednie do rodzaju kaszlu leczenie

Leczenie kaszlu suchego polega na jego niwelowaniu lub próbie zmiany w kaszel mokry. W celu łagodzenia uporczywego kaszlu suchego stosuje się wyłącznie leki przeciwkaszlowe dostępne w aptece. Dobrym pomysłem są także domowe sposoby na kaszel, czyli nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa chory czy wypicie szklanki wody podczas uporczywego długo trwającego kaszlu. Jeśli kaszlowi towarzyszy ból gardła, warto zastosować leki do ssania łagodzące ból.

Kaszel mokry wymaga leczenia lekami wykrztuśnymi i sekretolitycznymi. Ich działanie polega na upłynnieniu i zmniejszaniu ilości zalegającej wydzieliny. Nie można podawać wówczas leków przeciwkaszlowych, gdyż celem leczenia jest pozbycie się zalegającej drażniącej układ oddechowy flegmy za pomocą naturalnego odruchu kaszlu. Leki rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych są dostępne bez recepty w aptece.

Skonsultuj z farmaceutą przyjmowanie leków

Jeżeli nie jesteś pewien charakteru swojego kaszlu, słuszności stosowania wybranych przez siebie leków lub po prostu chcesz zasięgnąć porady, pamiętaj, że zawsze masz możliwość konsultacji z farmaceutą. Farmaceuta zna wachlarz dostępnych leków bez recepty i umiejętnie dobierze produkt oraz dawkę do twoich potrzeb.

Kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?

Jeżeli kaszel utrzymuje się od dłuższego czasu, staje się uporczywy i zaczyna przeszkadzać w wykonywaniu codziennych czynności, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz poprzez badanie i wywiad z pacjentem ustali prawdopodobną przyczynę dolegliwości i w zależności od postawionej diagnozy, wdroży leczenie lub skieruje chorego do specjalisty.

W niektórych przypadkach kaszel może okazać się objawem ciężkiej choroby. Poniżej wymieniono najważniejsze objawy ostrzegawcze, wskazujące potrzebę niezwłocznego kontaktu z lekarzem:

  • Odkrztuszanie krwi lub podbarwionej krwią wydzieliny.
  • Utrzymywanie lub wzmaganie się dolegliwości przez okres dłuższy niż 4 tygodnie.
  • Występowanie trudności w oddychaniu lub połykaniu.
  • Odczuwanie duszności, obrzęk gardła lub twarzy.
  • Pojawienie się bólu w klatce piersiowej.
  • Odkrztuszanie gęstego lub nadmiernie obfitego, żółtozielonego śluzu.
  • Utrata wagi i występowanie nocnych potów.
  • Zmiana głosu, chrypka – szorstki ton głosu utrzymujący się dłużej niż 3 tygodnie.
  • Odkrycie guzków lub zgrubień w okolicach szyi i obojczyków.

Kaszel występujący w następstwie zadławienia lub zakrztuszenia może być symptomem częściowej niedrożności dróg oddechowych, której nie można bagatelizować. W takiej sytuacji należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

*1 Interna Szczeklika Podręcznik chorób wewnętrznych, Kraków 2014, str.578

Podziel się: